Koʻproq yashillik va kamroq smog: Toshkentni qanday ekologik oʻzgarishlar kutmoqda?
Ekologiya va iqlim o‘zgarishi milliy qo‘mitasi yaqin yillarda havo sifati bilan bog‘liq vaziyatni o‘zgartirishi kutilayotgan “Toza havo” milliy loyihasi doirasidagi keng ko‘lamli chora-tadbirlar majmuasini e’lon qildi. Qarorlar juma kuni qo‘mita rahbari Aziz Abduhakimov va mutaxassislarning jurnalistlar bilan uchrashuvida e’lon qilindi, deya xabar bermoqda Gazeta.
Hozir nima qilinyapti?
Toshkentda 56 ta suv tashuvchi avtomashina yo‘llar, yo‘laklar, daraxtlarni vaqti-vaqti bilan changdan tozalash bilan shug‘ullanyapti. Ekologlar bu chorani samarali deb hisoblamoqda. Ma’sullar ushbu amaliyot kengaytirilishini aytdi: shahar uchun qo‘shimcha 140 ta suv tashish mashinasi sotib olishni taklif qilinmoqda.
Mavsum yakunlanganiga qaramay, 43 ta favvora qayta ishga tushirildi, ulardan 38 tasi 24/7 ishlaydi. Bu havo namligini oshirishi va chang darajasini kamaytirishi kerak. Kelgusida favvoralar soni ikki barobar ortadi: har 2000 kvadrat metr hududga bitta mikroiqlimni nazorat qilish moslamasi.
Shu bilan birga, sug‘orish tizimi ham tartibga keltirilmoqda: yashil maydonlar va daraxtlar uchun sug‘orish moslamalari ishga tushirildi.
Koʻproq yashillik va yangi tabiiy hududlar
2026-yil oxirigacha Toshkentda ikkita botanika bog‘i va ikkita dedandrapark — shahar va shahar atroflarida deyarli 600 gektar yangi yashil maydon barpo etish rejalashtirilgan. Bir bog‘ Sergeli tumanida, yana biri Yadro fizikasi instituti yonida barpo etiladi.
Kichik halqa yo‘lining 33 kilometri yashil yo‘lakka aylantirilib, 25 million dollar ajratilgan “Poytaxtning yashil belbog‘i” loyihasi (1300 gektar) qaytadan ishga tushiriladi.
Yangi cheklovlar va qoidalar
Sanoat korxonalari 1-dekabrga qadar chiqindilarni ikki baravar kamaytirishi shart. Qoidabuzarlar katta miqdorda jarimaga tortiladi, endi ular atrof-muhitga yetkazilgan haqiqiy zarardan kelib chiqib hisoblab chiqiladi.
Qurilish maydonchalarida qat’iy qoidalar qoʻllaniladi: changni bostirish uchun suv, himoya tarmoqlari, majburiy havo monitoringi stantsiyalari va onlayn kameralar.
Issiqxonalarda faqat gaz
Toshkentdagi yirik issiqxonalar bosqichma-bosqich gazga o‘tkazilmoqda. 633 ta xo‘jalik allaqachon gazga ulangan. Kelajakda qat’iy tanlov bo‘lishi mumkin: yoki shunga koʻnish, yoki issiqxonani yopish.
Transport: yangi talablar
2026-yil oxirigacha Toshkentga 1000 ta yangi ekologik avtobus olib kelinadi. 2026-yildan boshlab trade-in dasturini ishga tushirish rejalashtirilmoqda: eski avtomobillarni “Yevro-5” darajasidagi avtomobil sotib olish uchun subsidiyaga almashtirish mumkin boʻladi. Shuningdek, ekologik stikerlarni joriy etish ham rejalashtirilmoqda.
Chiqindixonalar ustidan nazoratni tiklash
Hukumat barcha chiqindi poligonlari ustidan nazoratni tiklash va mamlakat chiqindilarining yarmigacha qayta ishlash imkoniyatiga ega bo‘lgan sakkizta chiqindilarni yoqish zavodini qurish niyatida.
Choʻllanishga qarshi fan
O‘zbekiston degradatsiyaga uchragan yerlarni qayta tiklash va chang bo‘ronlari xavfini kamaytirishga qodir o‘simliklar — galofitlarni yetishtirish bo‘yicha keng ko‘lamli dasturni ishga tushirmoqchi. Beshta hududda allaqachon tajribalar o‘tkazilmoqda.
Erta ogohlantirish tizimi
Chang bo‘roni, inversiya, emissiya va ob-havoning keskin o‘zgarishi haqida SMS va raqamli kanallar orqali milliy ogohlantirish tizimini yaratish rejalashtirilmoqda.