Oldin va hozir: “Monk” seriali qahramonlari 23 yilda qanday o‘zgardi?
AQSH televideniyesining eng mashhur detektiv-komediya seriallaridan biri — “Monk” 2002-yilda ilk bor efirga uzatilgan va noodatiy qahramon, o‘tkir mantiq va hazil uyg‘unlashgan uslubi bilan millionlab tomoshabinlarning sevimli shousiga aylangan. Serial markazida turuvchi Edrian Monk — psixologik qo‘rquvlarga to‘la bo‘lsa-da, dahshatli darajada ziyrak xususiy detektiv bo‘lib, har bir jinoyat ortidagi nozik tafsilotni topa olishi bilan mashhur.
Monkning yonida doimo unga tayanch bo‘lgan obrazlar ham bor: avvaliga mehribon hamshirasi Sharona, keyinchalik esa serg‘ayrat yordamchi Natali uning hayotida muhim o‘rin tutadi. Ularning har biri Monkning og‘ir o‘tmishi, turli fobiyalari va psixologik sinovlariga qaramay, jinoyatlarni fosh etishiga katta yordam beradi. Serial yillar davomida qahramonlar o‘rtasidagi do‘stlik, ishonch va ruhiy tiklanish mavzularini ham chuqur ochib bergan.
Bugun Afisha.uz “Monk” qahramonlarining hozirgi hayotiga nazar tashlaydi — aktyorlarning ijodiy faoliyati qayerga qarab ketdi, kim kino va televideniyeda faol, kim esa boshqa ijodiy yo‘lni tanladi? O‘tgan yillar davomida ular qanday rollar ijro etdi va serialdan keyin hayotlarida nimalar o‘zgardi — bularning barchasini birgalikda ko‘rib chiqamiz.
Toni Shalub
1953-yilda AQSHning Viskonsin shtatida tug‘ilgan aktyor Toni Shalub butun dunyoga “Monk” serialidagi bosh qahramon — Edrian Monk obrazi orqali tanildi. Serial 2002-yilda efirga chiqqanida Shalub 49 yoshda edi va u o‘z qahramonining teran hissiyotlari, nozik psixologiyasi va istehzoli hazilini mahorat bilan yoritib, tomoshabinlarning qalbidan joy oldi.
Edrian Monk obrazi — kuchli ziyraklik, mukammallik izlash va ruhiy jarohatlar bilan yashashning yorqin timsoli bo‘lib, Toni Shalub bu rol orqali murakkab xarakterning ichki kurashini chuqur ko‘rsatib bera oldi. Uning tabiiy va kuchli ijrosi serialni nafaqat detektiv hikoya, balki inson ruhiyati haqida ham ta’sirli asarga aylantirdi.
So‘nggi yillarda Shalub yana bir bor ijodiy yuksalishni namoyish etdi — u “Ajoyib Meysel xonim” serialidagi roli uchun katta e’tirofga sazovor bo‘ldi. Shuningdek, u animatsion loyihalarda ovoz bergan, sahna ijodida faol qatnashgan va 2023-yilda chiqarilgan maxsus film — “Janob Monkning so‘nggi ishi” orqali yana Edrian Monk qiyofasiga qaytib, muxlislarini quvontirgan.
Treylor Xovard
1966-yilda AQSHning Florida shtatida tug‘ilgan aktrisa Treylor Xovard ham butun dunyoga serialdagi Natali Teger obrazi orqali tanildi. U 2005-yilda serialga qo‘shilganida 39 yoshda edi va o‘zining sokin, lekin qat’iyatli xarakteri bilan Edrian Monkning eng ishonchli yordamchisiga aylandi. Uning tabiiy o‘yin uslubi serialga iliqlik va samimiyat qo‘shdi.
Natali obrazi — jasorat, mehr va mustahkamlik timsoli bo‘lib, Xovard bu rol orqali oddiy onadan murakkab ishlarni uddalay oladigan kuchli ayol qiyofasini yorqin ifodalab bera oldi. U Monkning psixologik qiyinchiliklari, ko‘plab fobiyalari va izchil tartibga bo‘lgan ehtiyoji bilan kurashda hal qiluvchi ko‘makchi bo‘lib, serialdagi muvozanatni ta’minlab berdi.
So‘nggi yillarda, ayniqsa 2020−2025-oralig‘ida Treylor Xovard ommaviy ekranlarda uncha faol ko‘rinmadi. U asosan oilaviy hayotga e’tibor qaratdi va yirik kino hamda serial loyihalarida ishtirok etmadi. Shunga qaramay, uning Natali sifatidagi ijrosi “Monk” muxlislari orasida hanuz iliq xotira sifatida yashab kelmoqda.
Ted Levin
1957-yilda AQSHning Ogayo shtatida tug‘ilgan aktyor Ted Levin keng ommaga serialdagi kapitan Liland Stotlmeyer obrazi orqali tanildi. Serial 2002-yilda efirga chiqqan paytda Levin tajribali aktyor sifatida qat’iy, ammo samimiy kapitan qiyofasini o‘ta ishonarli tarzda yaratib, tomoshabinlar e’tiborini qozondi. Uning obrazidagi hazil va jiddiylik uyg‘unligi serialga alohida ruh berdi.
Stotlmeyer obrazi — mas’uliyat, jasorat va insonparvarlik timsoli bo‘lib, Ted Levin bu rol orqali politsiya kapitani sifatida nafaqat xizmat burchini, balki Monkning ruhiy og‘irliklarini tushunishga intiluvchi do‘stning samimiyligini ham ko‘rsatib berdi. Ularning o‘zaro munosabati serialning eng iliq va ta’sirchan yo‘nalishlaridan biri bo‘lib qolgan.
Oxirgi yillarda Ted Levin kino va seriallarda faol ijod qildi — u “Yura davri dunyosi: qulagan qirollik"dan keyin ham yirik loyihalarda ko‘rindi, shuningdek, dramatik va triller janridagi bir nechta filmlarda muhim rollarni ijro etdi. Uning kuchli ovozi va xarakterli qiyofasi hali ham ko‘plab rejissyorlar uchun qimmatli tanlov bo‘lib qolmoqda.
Jeyson Grey-Stenford
1970-yilda Kanadaning Vankuver shahrida tug‘ilgan aktyor Jeyson Grey-Stenford butun dunyoga “Monk” serialidagi leytenant Rendi Disher obrazi orqali tanildi. Serial 2002-yilda efirga chiqqanida u hazilchan, biroz soddadil, ammo sadoqatli politsiya xodimi qiyofasini jonli va yoqimli tarzda yaratib, tomoshabinlar mehrini qozondi.
Disher obrazi — sadoqat, mehnatsevarlik va samimiylik timsoli bo‘lib, Grey-Stenford uni xarakterdagi xushchaqchaqlik, halollik va ozgina beparvolik bilan yorqin ifodalab berdi. Uning ishtiroki serialning yengil komedik muvozanatini mustahkamlab, Monkning murakkab xarakteri yonida iliq va kulgili fon yaratdi.
Jeyson Grey-Stenford oxirgi vaqtlarda ham kino va televideniyeda faol bo‘lib, turli dramatik hamda detektiv loyihalarda qatnashdi. U ovoz berish ishlarida ham ishtirok etdi, xususan animatsion va videoo‘yin loyihalarida o‘z mahoratini namoyon qildi. Uning ijodi hanuz davom etmoqda va u Kanada hamda AQSH ekranlarida muntazam ko‘rinib turmoqda.
Bitti Shkram
1968-yilda AQSHning Nyu-Jersi shtatida tug‘ilgan aktrisa Bitti Shkram keng ommaga serialdagi Sharona Fleming obrazi orqali tanildi. Serial 2002-yilda efirga chiqqan paytda u quvnoq, serg‘ayrat va qat’iyatli hamshira qiyofasini o‘ziga xos joziba bilan yaratib, Monkning ilk yordamchisi sifatida tomoshabinlar e’tiborini darhol qozondi.
Sharona obrazi — mehr, jasorat va kuchli xarakter timsoli bo‘lib, Shkram uni hazil, hayotiylik va samimiylik bilan yorqin ifodalab berdi. Uning Monkning qiyin fe’l-atvori bilan muvozanat topa olishi serialga iliq dinamika qo‘shgan, ayniqsa dastlabki mavsumlarda ularning dueti loyihaning asosiy kuchlaridan biri bo‘lgan.
Bitti Shkram 2016-yildan beri zangori ekranlarda uncha faol ko‘rinmayapti. U yirik kino yoki seriallarda kam ishtirok etdi, asosan shaxsiy hayotiga va mustaqil ijodiy loyihalariga e’tibor qaratdi. Shunga qaramay, Sharona obrazi uning eng yorqin va muxlislar tomonidan hali ham eslanadigan rollari qatorida qolmoqda.
Stenli Kemel
1943-yilda AQSHning Nyu-Jersi shtatida tug‘ilgan aktyor Stenli Kemel ham serialdagi doktor Charlz Kroger obrazi orqali keng ommaga tanildi. U serialning ilk mavsumlaridayoq Monkning psixoterapevti sifatida tinchlantiruvchi, sokin va mehribon qiyofasi bilan tomoshabinlar qalbida alohida o‘rin egalladi.
Doktor Kroger obrazi — tushunish, sabr va ruhiy qo‘llab-quvvatlash timsoli bo‘lib, Kemel uni yengil hazil, samimiyat va hayotiy donolik bilan yorqin talqin qildi. Uning Monkning ichki og‘riqlarini muloyimlik bilan yengillashtirishi serial dinamikasiga chuqur insoniylik qo‘shgan va ko‘plab sahnalarni unutilmas qilgan.
Afsuski, Stenli Kemel 2008-yilda hayotdan ko‘z yumdi. U umrining so‘nggi yillarida bir qancha film va seriallarda suratga tushdi. Jumladan, aktyor “Domino”, “Ichki imperiya” va “Jeyn Do: Boshlig‘ingizni qanday ishdan bo‘shatish mumkin” kabi kinolar hamda “Reba”, “So‘nggi kun”, “Ko‘zlar” kabi teleshoularda ishtirok etgan.
Emmi Klark
1991-yilda AQSHning Manxetten shahrida tug‘ilgan aktrisa Emmi Klark tomoshabinlarga serialdagi Juli Teger — Natali Tegerning qizi obrazi orqali tanildi. U 2005-yilda serialga qo‘shilganida atigi 14 yoshda edi va yosh, samimiy hamda quvnoq xarakteri bilan tomoshabinlar mehrini qozondi.
Juli obrazi — beg‘uborlik, mehr va oilaviy ishonch timsoli bo‘lib, Klark uni tabiiy o‘yin, jonli emotsiyalar va o‘smirlik davriga xos hayotiylik bilan yorqin gavdalantirdi. Uning Natali va Monk bilan bo‘lgan munosabatlari serialga yengil, iliq va hayotiy muvozanat olib kirgan.
So‘nggi yillarda Emmi Klark ommaviy ekranlarda faol ko‘rinmadi — u aktyorlikdan chekinib, boshqa sohalarga e’tibor qaratdi. Shunga qaramay, uning Juli sifatidagi ijrosi “Monk” muxlislarining xotirasida hali ham samimiy va yoqimli obraz sifatida yashab kelmoqda.
“Monk” serialining suratga olish jarayonidan qiziqarli faktlar
Serial 2002−2009-yillar oralig‘ida suratga olingan bo‘lib, jami 8 mavsum va 125 epizod yaratildi. Tasvirga olish ishlari asosan Kaliforniya shtatida olib borilgan, biroq sahna uchun zarur bo‘lgan turli lokatsiyalar sabab Los-Anjeles va uning atrofida bir nechta joylar tanlangan. Serialdagi shahar muhitining tabiiyligi va hayotiy ko‘rinishi aynan shu lokatsiyalar bilan bog‘liq.
Suratga olishlar davomida Toni Shalub qahramonining ko‘plab fobiyalari va g‘alati odatlarini nihoyatda aniq ifodalashi kerak bo‘lgan. U sahnalarda buyumlar joylashuvi, qo‘l harakati yoki mikrodetallarga e’tibor berib, har bir epizodda Monkning mukammallikni talab qiluvchi fe’lini qayta-qayta takrorlab ijro etgan. Bu jarayon ko‘p vaqt olgan bo‘lsa-da, aynan shu puxtalik serialning ohangini belgilagan.
Ted Levin va Jeyson Grey-Stenford o‘z rollari davomida ko‘plab komedik va dinamik sahnalarni tabiiy o‘yin bilan ijro etishgan. Ayniqsa, Disherning musiqaga qiziqishi aks etgan sahnalarda aktyor ba’zan jonli ravishda gitara chalgan. Ba’zi epizodlarda esa Levinning improvizatsiyalari rejissyorga yoqib, yakuniy kadrga aynan shu holatlar kiritilgan.
Suratga olish paytida texnik nosozliklar ham uchrab turgan. Masalan, Monkning changdan qo‘rqishi yoki tartibga haddan ziyod reaksiyasini ko‘rsatadigan sahnalarda rekvizitlar juda aniq joylashtirilishi talab qilingan, lekin kichik xatolik sabab sahnalar bir necha bor qayta olingan. Ba’zan esa Toni Shalubning steril salfetkalar va qo‘lqoplar bilan bog‘liq hazilomuz improvisatsiyalari jamoaga kulgi ulashgan.
Barcha aktyorlar uchun eng esda qolarli tajribadan biri — Monkning mashhur kasallik yuqtirib olishdan qo‘rquvi bo‘lgan sahnalar edi. Serialda ishlatilgan ko‘plab dezinfeksiya buyumlari asl emas, maxsus rekvizit bo‘lgan, ba’zan esa Toni Shalub sahna o‘rtasida qo‘l yuvish vositasi tugab qolganini sezmay qolgan holatlar ham yuz bergan.
Saundtrek
Monkning birinchi mavsumida serial xonanda Jeff Bilning instrumental jazz musiqasidan foydalangan. Ushbu original tarona qisqa, lekin esda qolarli ohangi bilan ajralib turgan va aynan shu musiqiy uslub serialning dastlabki kayfiyatini belgilagan. Mazkur asar keyinchalik “Eng yaxshi original asosiy sarlavha mavzusi” uchun Emmi mukofotiga loyiq topilgan.
USA Network serialning boshlanishidayoq aktyor Kolter Rulni barcha radio va televideniye anonslari uchun yolladi, u shouga kinoyali va yengil kamsituvchi ohang qo‘shib, uning dastlabki mashhurligiga hissa qo‘shdi. Ikkinchi mavsumdan boshlab Rendi Nyumanning “Changalzor” nomli yangi mavzusi joriy qilindi. Yangi qo‘shiqda munosabatlar aralash bo‘lsa-da, Toni Shalub uni qo‘llab-quvvatlab, uning qorong‘i-hazilkash ruhiyati shouning ohangiga mukammal mos kelishini ta’kidladi. Bu yangi musiqa ham keyinchalik Emmi mukofoti bilan taqdirlangan.
Rendi Nyuman serialning yakuniy epizodi uchun “Ketganimda” nomli maxsus qo‘shiq ham yozdi. Ushbu kompozitsiya 2009-yil dekabr oyida iTunes platformasida taqdim etilgan bo‘lib, o‘zining hissiy va mazmundor ohangi bilan tomoshabinlarga manzur bo‘lgan. Qo‘shiq 2010-yilda “Eng yaxshi original musiqa va so‘zlar” yo‘nalishida Emmi mukofotiga sazovor bo‘lib, Nyumanning “Monk” uchun yaratgan musiqiy merosi yana bir bor e’tirof etildi.
