Oldin va hozir: “O‘ninchi qirollik” qahramonlari 25 yilda qanday o‘zgardi?
AQSh televideniyesida namoyish etilgan mashhur mini-serial — The 10th Kingdom (“O‘ninchi qirollik”) 2000-yilda ekran yuzini ko‘rgan. Loyiha klassik ertak qahramonlarini zamonaviy Nyu-York hayoti bilan uyg‘unlashtirgan noodatiy syujeti orqali tezda tomoshabinlar e’tiborini tortgan va fantastika janrida o‘ziga xos iz qoldirgan.
Serial markazida ofitsiant bo‘lib ishlovchi Virjiniya va uning otasi Toni turadi. Tasodifiy hodisalar ularni parallel ertaklar olamiga olib kiradi, bu yerda Qizil qalpoqcha, Oppog‘oy, Zolushka kabi tanish qahramonlar mutlaqo yangi qiyofada namoyon bo‘ladi. Syujet davomida ular sevgi, tanlov va taqdir sinovlari bilan yuzma-yuz kelishadi.
Bugun “O‘ninchi qirollik” aktyorlari tomoshabinlarda nostalgiya uyg‘otadi. Ayrim ijrochilar kino va seriallarda faoliyatini davom ettirgan bo‘lsa, boshqalari sahna ortidagi hayotni tanlagan. Vaqt o‘tishi bilan qahramonlar qanday o‘zgargani va ularning ijodiy yo‘li qayerga burilgani hanuz muxlislar uchun qiziq mavzu bo‘lib qolmoqda.
Kimberli Uilyams-Peysli
1971-yilda AQShda tug‘ilgan aktrisa Kimberli Uilyams-Peysli keng auditoriyaga 1990-yillarda mashhur bo‘lgan romantik va oilaviy filmlar orqali tanilgan. U ilk bor katta muvaffaqiyatga “Kelinning otasi” filmidagi roli bilan erishib, tomoshabinlar xotirasida samimiy va iliq obrazlar ijrochisi sifatida muhrlanib qolgan.
Aktrisaning faoliyatida “O‘ninchi qirollik” mini-seriali alohida o‘rin tutadi. Unda u zamonaviy dunyodan ertaklar olamiga tushib qolgan Virjiniya rolini ijro etib, fantaziya va realizm uyg‘unligini muvaffaqiyatli namoyon qila olgan. Bu loyiha uning ijodiy diapazoni keng ekanini yana bir bor tasdiqlagan.
Keyingi yillarda Uilyams-Peysli nafaqat aktyorlik, balki yozuvchilik va ijtimoiy faoliyat bilan ham shug‘ullandi. U sog‘lik va oilaviy qadriyatlar mavzusida kitoblar yozgan, shuningdek, televizion loyihalarda muntazam ishtirok etib kelmoqda. Aktrisa bugun ham Gollivudda barqaror va hurmatga sazovor ijodiy yo‘lini davom ettirmoqda.
Jon Larroket
1947-yilda AQShning Luiziana shtatida tug‘ilgan aktyor Jon Larroket ko‘p yillik faoliyati davomida televizion komediya va dramatik rollari bilan keng tanilgan. U ayniqsa “Tungi sud” serialidagi Den Filding obrazi orqali mashhurlikka erishib, o‘ziga xos hazil va xarizma bilan tomoshabinlar e’tiborini qozongan.
Larroket ijrosidagi qahramonlar, ayniqsa “O‘ninchi qirollik"dagi Entoni Lyuis roli kinoya, o‘tkir nutq va murakkab xarakter bilan ajralib turadi. U komedik rollar bilan cheklanib qolmay, jiddiy dramatik obrazlarni ham muvaffaqiyatli gavdalantirib, aktyorlik mahoratining keng diapazonini namoyish eta olgan.
Uzoq yillik faoliyati davomida Jon Larroket bir necha bor “Emmi” mukofotiga sazovor bo‘lgan va Amerika televideniyesi tarixida o‘z o‘rniga ega aktyorlardan biri sifatida e’tirof etiladi. Bugun ham u sahna va ekranlarda vaqti-vaqti bilan ko‘rinish berib, tajribali ijodkor sifatida hurmat bilan tilga olinadi.
Skott Koen
1961-yilda AQShning Nyu-York shahrida tug‘ilgan aktyor Skott Koen tomoshabinlarga chuqur hissiy va murakkab xarakterlarni ishonarli talqin qilishi bilan tanilgan. U keng ommaga serialdagi bo‘ri — shahzoda Uendell obrazi orqali mashhurlikka erishgan bo‘lib, mazkur loyiha uning ijodiy faoliyatida muhim bosqichga aylangan.
Uendell obrazi — istehzo, ichki ziddiyat va romantik tuyg‘ular uyg‘unligidan iborat murakkab qahramon bo‘lib, Skott Koen bu rol orqali fantaziya janrida ham jiddiy va esda qolarli obraz yaratish mumkinligini ko‘rsatdi. Uning mimikasi, ovoz ohangi va tabiiy aktyorlik uslubi personajni tomoshabinlar uchun yanada jonli va ishonarli qilgan.
“O‘ninchi qirollik"dan keyin Koen kino va televideniyeda faoliyat olib bordi. U “Gilmor qizlari”, “Atrof”, “Amerikaliklar” kabi mashhur seriallarda rol ijro etib, ikkinchi darajali qahramonlar ustasi sifatida tanildi. Bugun Skott Koen tajribali va puxta aktyor sifatida Gollivudda o‘z o‘rniga ega ijodkorlardan biri hisoblanadi.
Dayane Uist
1948-yilda AQShning Missuri shtatida tug‘ilgan aktrisa Dayane Uist kino va teatr olamida chuqur hissiy, sokin, ammo ta’sirchan rollari bilan tanilgan. U faoliyatining ilk yillaridan boshlab mustaqil filmlar va sahna asarlari orqali o‘ziga xos aktyorlik uslubini shakllantirgan va tez orada Gollivudda e’tirof etilgan ijodkorga aylangan.
Uist tomoshabinlar xotirasida, ayniqsa, Vudi Allen filmlaridagi rollari bilan muhrlanib qolgan. U ikki bor “Oskar” mukofotiga sazovor bo‘lib, ikkinchi darajali ayol rollarida chuqur psixologik qatlam va hayotiylikni mahorat bilan ochib bera olishi bilan ajralib turadi. Uning qahramonlari ko‘pincha oddiy ko‘rinsa-da, ichki kechinmalarga boy bo‘ladi.
Aktrisa “O‘ninchi qirollik” mini-serialida Kristina Uayt rolini ijro etib, ertakona syujetga mos antonoginist bo‘lib bergan. Keyingi yillarda Dayane Uist kino, serial va teatr sahnasida faoliyatini davom ettirib, tajribali va hurmatli san’atkor sifatida e’tirof etib kelinmoqda.
Daniel Lapeyn
1968-yilda Avstraliyaning Sidney shahrida tug‘ilgan aktyor Daniel Lapeyn teatr, kino va televideniyedagi ko‘p qirrali rollari bilan tanilgan. U Yevropa va AQSh loyihalarida faol ishlagan ijodkor sifatida klassik dramatik maktab va zamonaviy ekran uslubini uyg‘unlashtira olishi bilan ajralib turadi.
Lapeyn keng auditoriyaga “O‘ninchi qirollik” mini-serialidagi shahzoa Uendell obrazi orqali yaxshi tanish. U ertakona syujetda ziddiyat va keskinlik olib kirgan qahramonni gavdalantirib, personajning sovuqqonligi va ichki zulmatini ishonarli tarzda ochib bergan. Uning ijrosi serialdagi dramatik muvozanatni kuchaytirgan muhim omillardan biri bo‘lgan.
Serialdan so‘ng Daniel Lapeyn aktyorlik faoliyatini asosan teatr va mustaqil kino loyihalarida davom ettirdi. U sahna ishlariga alohida e’tibor qaratib, murakkab psixologik rollarni ijro etishda yuqori baholangan.
Rutger Hauer
1944-yilda Niderlandiyaning Breukelen shahrida tug‘ilgan aktyor Rutger Hauer Yevropa va Gollivud kinosining eng xarizmatik yulduzlaridan biri sifatida tanilgan. U butun dunyoga “Pichoq yuguruvchisi” filmidagi Roy Batty obrazi orqali mashhur bo‘lib, o‘ziga xos nigohi, chuqur ovozi va falsafiy ohangdagi o‘yin uslubi bilan tomoshabinlar xotirasida muhrlanib qolgan.
Xauer ijrosidagi qahramonlar ko‘pincha murakkab, ikki qirrali va ichki ziddiyatlarga boy bo‘lgan. U yovuz qahramonlarni ham, fojiaviy va romantik obrazlarni ham birdek ishonarli gavdalantira olgan kam sonli aktyorlardan edi. Uning rollarida insoniylik, yolg‘izlik va hayot mazmuni mavzulari alohida sezilib turardi.
Faoliyati davomida Rutger Hauer yuzdan ortiq film va seriallarda rol ijro etib, nafaqat aktyor, balki yozuvchi va ijtimoiy faol sifatida ham tanildi. U 2019-yilda vafot etgan bo‘lsa-da, uning ijodi va unutilmas obrazlari jahon kinosi tarixida muhim o‘rin egallashda davom etmoqda.
Ed OʻNil
1946-yilda AQShning Ogayo shtatida tug‘ilgan aktyor Ed OʻNil butun dunyoga televizion komediya janridagi yorqin rollari orqali tanilgan. U ko‘plab tomoshabinlar uchun “Oilali… bolali” va “Zamonaviy oila” seriallaridagi obrazlari bilan mashhur bo‘lsa-da, uning ijodida fantaziya janriga oid noodatiy rollar ham muhim o‘rin egallaydi.
Ana shunday obrazlardan biri — mini-serialdagi trollar qiroli Relishdir. Ed OʻNil bu qahramonni qo‘pol tashqi ko‘rinish, keskin xarakter va kutilmagan hazil uyg‘unligida gavdalantirib, ertakona syujetga o‘ziga xos dramatik va komedik rang olib kirgan. Relish obrazi serialdagi eng esda qolarli ikkinchi darajali qahramonlardan biriga aylangan.
“O‘ninchi qirollik"dagi bu rol Ed OʻNilning aktyorlik diapazoni qanchalik keng ekanini ko‘rsatib berdi. U faqat zamonaviy oilaviy komediyalar bilan cheklanib qolmay, murakkab grim va fantaziya muhitida ham ishonarli obraz yarata olishini isbotladi. Bugun Ed OʻNil Amerika televideniyesining eng tajribali va hurmatga sazovor aktyorlaridan biri sifatida e’tirof etiladi.
Kemrin Menhaym
1961-yilda AQShning Nyu-Jersi shtatida tug‘ilgan aktrisa Kemrin Menhaym kuchli xarakterli va noodatiy rollari bilan tanilgan. U keng auditoriyaga “Amaliyot” serialidagi ijrosi orqali mashhurlikka erishib, o‘zining tabiiy o‘yin uslubi va ichki ishonchi bilan televizion dramada muhim o‘rin egallagan.
Menhaym The 10th Kingdom mini-serialida Oppog‘oy obrazini mutlaqo yangicha talqinda namoyon etdi. Uning qahramoni klassik ertaklardagi nozik va itoatkor qiz emas, balki hokimiyatga ega, qat’iyatli va zamonaviy fikrlaydigan ayol sifatida tasvirlanadi. Bu talqin serialning eng kutilmagan va esda qolarli jihatlaridan biri bo‘lgan.
Serialdagi roli Menhaymning stereotiplardan tashqarida fikrlay oladigan aktrisa ekanini yana bir bor ko‘rsatdi. U keyingi yillarda ham serial va filmlarda faol ishtirok etib, kuchli ayol obrazlari orqali tomoshabinlar hurmatini saqlab kelmoqda. Menhaym bugun ham Gollivudda o‘ziga xos va mustaqil ijodkor sifatida tan olinadi.
Ann-Margret
1941-yilda Shvetsiyada tug‘ilib, AQShda ulg‘aygan Ann-Margret Gollivud tarixidagi eng yorqin aktrisa va qo‘shiqchilardan biri sifatida tanilgan. U 1960−70-yillarda musiqiy va dramatik filmlardagi rollari bilan katta shuhrat qozonib, sahnadagi jozibasi va kuchli xarizmasi bilan tomoshabinlar mehrini qozongan.
Ann-Margret mini-serialda Zolushka obrazini ijro etib, klassik ertak qahramonini mutlaqo noodatiy, biroz injiq va zamonaviyroq talqinda namoyish etdi. Uning ijrosidagi Zolushka ideal romantik qahramondan ko‘ra, hayotiy va o‘z xarakteriga ega ayol sifatida tasvirlanadi, bu esa serialning umumiy ohangiga mos keladi.
Loyihadagi ishtirok Margretning yoshi va tajribasiga qaramay, fantaziya janrida ham ishonarli va esda qolarli obraz yarata olishini ko‘rsatdi. U uzoq va sermahsul ijodiy faoliyati davomida ko‘plab mukofotlarga sazovor bo‘lgan va bugun ham jahon kinosining afsonaviy yulduzlaridan biri sifatida e’tirof etiladi.
“O‘ninchi qirollik” seriali suratga olish jarayonidan qiziqarli faktlar
Mini-serial ilk bor 2000-yilda efirga uzatilgan bo‘lib, klassik ertaklar va zamonaviy dunyoni uyg‘unlashtirgan noodatiy loyihalardan biri hisoblanadi. Loyiha AQSh va Yevropaning turli hududlarida tasvirga olingan, dekoratsiyalar esa maxsus ravishda ertaklar olamini eslatadigan qilib qurilgan. Shu sabab serial vizual jihatdan boy va fantaziya muxlislari uchun jozibador ko‘rinishga ega bo‘lgan.
Suratga olish jarayonida aktyorlar murakkab grim va kostyumlar bilan ishlashiga to‘g‘ri kelgan. Ayniqsa, trollar, bo‘rilar va ertak qahramonlari obrazlari uchun soatlab grim qilinardi. Ba’zi rollarda aktyorlar bir necha soatlab og‘ir liboslarda ishlagan, bu esa jismonan ancha mashaqqatli bo‘lgan, biroq yakuniy natija ekranlarda o‘zini to‘liq oqlagan.
Serial ijodkorlari haqiqiy dekoratsiyalar va minimal kompyuter grafikasidan foydalanishga harakat qilgan. Shu bois ko‘plab sahnalar jonli, iliq va “ertakona” ruhda chiqqan. Bugun ham “O‘ninchi qirollik” nafaqat syujeti, balki suratga olish jarayonidagi mehnat va tafsilotlari bilan tomoshabinlarda nostalgiya uyg‘otadigan loyihalardan biri sifatida eslanadi.
Saundtrek
“O‘ninchi qirollik” mini-serialining rasmiy saundtreki mashhur musiqiy leybl Varese Sarabande tomonidan kompakt-disk formatida chiqarilgan. Albom serial musiqasini bir joyga jamlab, loyiha muxlislari uchun alohida kolleksion ahamiyat kasb etadi.
Saundtrekdagi asosiy instrumental musiqalar britaniyalik bastakor Anne Dudley tomonidan yozilgan. Uning kompozitsiyalari ertakona kayfiyat, romantika va sarguzasht ruhini nozik orkestr ohanglari orqali ifodalaydi hamda serialning fantaziya olamini yanada boyitadi.
Shuningdek, albomga ochilish titrlari va har bir epizod yakunida yangraydigan “Yulduzli tilaklar” qo‘shig‘ining Miriam Stokli ijrosidagi kaver-versiyasi ham kiritilgan. Aynan shu qo‘shiq “O‘ninchi qirollik"ning sehrli va romantik ruhini tomoshabinga birinchi lahzalardanoq his qildiradigan asosiy musiqiy ramzga aylangan.
